Wolna i niepodległa
18.12.2017
Wolna i niepodległa
Narodowe święto Niepodległości – obchodzone jest 11 listopada – dla upamiętnienia odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r roku po 123 latach zaborów. Odzyskanie niepodległości było procesem stopniowym i długotrwałym. Wybór 11 listopada uzasadnić można zbiegiem wydarzeń w Polsce z zakończeniem I wojny światowej. Dzień wcześniej przybył do Warszawy Józef Piłsudski.
W tych dwóch dniach – 10 i 11 listopada 1918 roku naród polski uświadomił sobie w pełni, że Polska jest niepodległa, a nastrój głębokiego wzruszenia i entuzjazmu ogarnął cały kraj. Jędrzej Moraczewski opisał to słowami: „Niepodobna oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym momencie ogarnął. Po 123 latach prysły kordony! Niema „ich”. Wolność! Niepodległość! Zjednoczenie! Własne państwo! Na zawsze! Chaos? To nic. Będzie dobrze. Wszystko będzie, bo jesteśmy wolni, będziemy sami sobą rządzili. Cztery pokolenia nadaremno na te chwilę czekały, piąte doczekało”.
Dzieje obchodów Święta Niepodległości były różne. W latach 1919-36 rocznicę odzyskania niepodległości świętowano w Warszawie jako uroczystości o charakterze wojskowym. Organizowano je zazwyczaj w pierwszą niedzielę po 11 listopada. W 1919 roku nie było sprzyjającej sytuacji by czcić rocznicę odzyskania niepodległości, ponieważ trwały jeszcze wojny o granice Rzeczypospolitej. Pierwszy raz w pełni uroczyście upamiętniono odzyskanie niepodległości 14 listopada 1920 roku. Tego dnia uhonorowano Józefa Piłsudskiego jako zwycięskiego Wodza Naczelnego w wojnie polsko-bolszewickiej wręczając mu buławę marszałkowską.
Po przewrocie majowym w 1926 roku obchody kolejnych rocznic były uroczystościami ściśle wojskowymi. W tym samym roku 8 listopada Józef Piłsudski jako prezes ministrów wydał okólnik ustanawiający ten dzień wolnym od pracy dla urzędników państwowych. Odtąd w tym dniu na placu Saskim w Warszawie Piłsudski dokonywał przeglądu pododdziałów, a następnie odbierał defiladę – po raz ostatni w 1934 roku.
Podczas okupacji niemieckiej w latach 1939-1945 jawne świętowanie polskich świat państwowych było niemożliwe. Organizatorzy przygotowywanych konspiracyjnie obchodów rocznicy 11 listopada, głównie w ramach małego sabotażu, byli narażeni na dotkliwe represje. Jednak mimo to pamięć o Święcie Niepodległości starano się podtrzymywać. Na murach, płotach, ogrodzeniach pojawiały się afisze, ulotki, napisy „Polska żyje”, Polska zwycięży.
W 1945 roku ustanowiono Narodowe Święto Odrodzenia Polski, obchodzone 22 lipca, w rocznicę ogłoszenia Manifestu PKWN i jednocześnie zniesiono Święto Niepodległości. W okresie PRL-u obchody rocznicy odzyskania nieodległości organizowane były nielegalnie przez środowiska niepodległościowe. Organizatorzy i uczestnicy tych uroczystości byli represjonowani przez ówczesne władze państwowe.
Lata 1980-1981 stanowiły wyjątek, kiedy za sprawą działalności Związku Zawodowego „Solidarność” przywrócono Święto Niepodległości.
Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada zostało przywrócone przez sejm PRL ustawą z 15 lutego 1989 roku pod nazwą „Narodowe Święto Niepodległości” Dzień ten jest dniem wolnym od pracy. Główne obchody, z udziałem najwyższych władz państwowych odbywaja się w WQarszawie na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego, przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Inne formy obchodów to: Bieg Niepodległości, koncerty, wykłady, inscenizacje historyczne czy parady ulicami miast.
Rocznicę odzyskania niepodległości przygotowali słuchacze UTW pod kierunkiem Danuty Kogut. Rys historyczny omawiała wspólnie z Henrykiem Hypiakiem. Były wiersze i piosenko. Akompaniował Marian Gumiela. Wszyscy słuchacze wspólnie, z przejęciem śpiewali pieśni o niepodległości.
Danuta Kogut
