Uniwersytet Trzeciego Wieku

Jadwiga Skawińska	Jolanta Charachajczuk	Mariola Wiśniewska	Henryk Hypiak	Zofia Sasadeusz

Witam na stronie Lubelskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku - Filia Tomaszów Lubelski.

​     Historia Uniwersytetu Trzeciego Wieku sięga lat 70-tych XX wieku. Działają w wielu miastach. Nasz Uniwersytet Trzeciego Wieku ma na celu włączenie emerytów do systemu kształcenia ustawicznego, aktywizację intelektualną, psychiczną i fizyczną oraz promocję zdrowego stylu życia. Warsztaty, seminaria i wykłady stwarzają okazję do nawiązywania nowych przyjaźni i rozwinięcia kontaktów towarzyskich.
     Forma spotkań dostosowana jest do wieku słuchaczy. Naszym staraniem jest, by każdy z uczestników miał możliwość wyboru najciekawszych dla siebie form działalności. Ponadto, by w przyjaznym dla starszych osób środowisku, każdy słuchacz mógł pogłębić swoją wiedzę, rozwijać hobby i talenty artystyczne, a przede wszystkim - by mógł wykorzystać swój indywidualny i niepowtarzalny potencjał.

     Jak wypełnić czas, który dotychczas przeznaczony był na pracę zawodową? Co zrobić, żeby nie wyalienować się całkowicie ze społeczeństwa?
     Przed takimi problemami staje wiele osób kończących pracę zawodową. Rocznik Statystyczny pokazuje, że przeciętnie żyjemy coraz dłużej i należy sobie zdawać sprawę z faktu, że będzie coraz więcej ludzi w wieku emerytalnym. Jest to konsekwencją znacznego wydłużenia się średniego okresu życia w wyniku lepszych warunków bytowania, poprawy opieki medycznej, a także podniesienia poziomu wykształcenia.
Fakt coraz dłuższego życia to niewątpliwie sukces medycyny. Może mieć on jednak różne strony.
     Starość nęka bas w różny sposób. Czasem przyćmiewa nam wzrok, wyłącza słuch, osłabia mięśnie, pamięć. Spycha nas z wartkiego nurtu życia, znosząc na „mielizny” osamotnienia, zapomnienia, ciszy.
     Wraz ze starością przychodzi często samotność. Coraz bardziej pusto staje się z latami wokół nas: rozpierzchli się gdzieś po świecie członkowie rodziny, coraz mniej znajomych i przyjaciół. Nasze dawne wieloletnie miejsca pracy, gdzie byliśmy potrzebni, kompetentni i szanowani, dawno o nas zapomniały lub przestały istnieć.
     Nasze doświadczenie, mądrość życiowa wydają się często nieprzydatne, niepotrzebne wobec mądrości i pouczeń serwowanych i głoszonych autorytatywnie przez różnego rodzaju poradniki i czasopisma, mimo iż w wielu przypadkach stają one w sprzeczności ze zdrowym rozsądkiem, z normalnością, z dobrem jednostki i społeczeństwa.
     Te przemiany w rodzinie i w pracy zmuszają do szukania nowych wzorców życia w „okresie późnej dorosłości”. Powinny one odpowiadać aspiracjom coraz lepiej wykształconego społeczeństwa i sprzyjać możliwościom wyboru najlepszego sposobu spędzania czasu przez osoby starsze.
     Jednym z takich sposobów jest utworzenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku, który jest wielką szansą wzbogacenia życia Seniorów, dotyczącą m. in. dóbr duchowych, niejednokrotnie niedocenionych we wcześniejszym okresie życia.

     Tomaszowski Uniwersytet Trzeciego Wieku powstał w Październiku 2001 roku, jako filia Lubelskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Inicjatorem powstania było Stowarzyszenie Akcja Wyborcza Na Rzecz Miasta i Regionu Forum Samorządowe, które patronowało naszej działalności przez sześć lat.
Od nowego roku akademickiego 2007/2007 działamy w strukturach Tomaszowskiego Domu Kultury.

     Filia Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Tomaszowie Lubelskim jest placówką otwartą dla wszystkich, którzy kończąc pracę zawodową poszukują nowych form aktywności intelektualnej i kontaktów z ludźmi w podobnym wieku, o podobnych aspiracjach i zainteresowaniach.
     Podstawowym celem zaś było umożliwienie przygotowania jej uczestników - studentów do rozwiązywania problemów wynikających ze starzenia się i zmianą w pełnieniu ról w społeczeństwie.
     Każdy student może uzupełniać czy aktualizować wiedzę, poznawać współczesne osiągnięcia nauki, wydobywać zapomniane talenty, wyzwalać inne oraz mobilizować się do życia na miarę swoich sił i możliwości.

     Inspirowanie studentów do różnych form aktywności fizycznej i umysłowej, w tym: społecznej, kulturowej, etycznej, estetycznej, prozdrowotnej i innej stały się czynnikiem przeciwdziałania izolacji i osamotnienia.
     W praktyce jest to konkretyzowane i realizowane w różnych formach zajęć dydaktycznych (wykładowych i warsztatowych), kulturowych i samorządowych.

     Wykłady są swoistą formą kształcenia seniorów. Ich tematykę kształtują propozycje słuchaczy, możliwości pozyskania dobrych wykładowców. Program UTW cechuje elastyczność, otwartość, dostosowanie do aktualnych wydarzeń.
W tomaszowskiej filii wyróżnia się trzy rodzaje wykładów audytoryjnych: inaugurujące poszczególne lata akademickie, tzw. wykłady powszechne, wykłady o zdrowiu.
     Wykłady inaugurujące mają szczególny charakter. Głoszą je wybitni wykładowcy, poruszając aktualne i ważne dla seniorów tematy.
     Pierwszy wykład inauguracyjny, na temat „Szlachetne zdrowie” wygłosiła prof. dr hab. Biruta Fąfrowicz.
     Nie mniej interesujące były kolejne wykłady: „Żyć dla siebie i innych - rozwój LUTW w minionym 20-leciu”, „Kulturowa wartość starości w krajach europejskich” - oba wygłoszone przez dr Zofię Zaorską, kierownika LUTW.
     Do wygłaszania wykładów włączają się także seniorzy; przykładem tego może być wykład mgr Mariana Burego - słuchacza filii, nt. „Rozważania o godności z perspektywy człowieka w okresie starzenia się”.
     Wykłady powszechne spotykają się z dużym zainteresowaniem seniorów. Główną tematyką wykładów są różne aspekty starzenia się, w ujęciu psychologicznym i fizjologicznym, możliwości edukacyjne i twórcze, miejsce seniora w rodzinie, społeczeństwie oraz różne formy jego samorealizacji.
     Dużo miejsca poświęcamy tematyce kulturowej, zarówno z zakresu historii literatury polskiej i poezji jak i z dziedziny malarstwa, architektury, grafiki czy kultury ludowej.

Przykłady tematów:
– „W gościnie u Herulów” - dr Barbara Niezabitowska (UMCS),
– „O polskim systemie edukacyjnymn” - ówczesny przewodniczący Rady Miasta - mgr Wojciech Żukowski,
– „Pisanie ikon” - Timur Karim z Tadżykistanu,
– „Style w malarstwie” - grafik Roman Mucha.
Z zakresu wiedzy o świecie, interesujące wykłady dr Wiesławy Majczak (LUTW): „Ryga i Tallin”, „Carskie Sioło i Peternoy”.

Wiedza o zdrowiu to tematy zawsze oczekiwane przez seniorów; np. „Choroba wieńcowa” - dr Janusz Kudlicki (kardiolog), „Cukrzyca - choroba XXI wieku” - dr Elżbieta Kramarczuk (diabetolog), „Choroby układu nerwowego” - dr Maria Sendecka (neurolog).
     Słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku aktywnie uczestniczą w wykładach, które zawsze kończą się ożywioną dyskusją.
     Niezwykle popularne wśród słuchaczy UTW stały się spotkania autorskie. Do najciekawszych należą:

– „Koncepcje i idee budowania wspólnot europejskich na przestrzeni 1000 lat” - Zbigniew Święch (Kraków),

– spotkanie z hrabią Janem Tyszkiewiczem (Austria), kompozytorem, autorem tekstów i wielu książek oraz Barbarą Baczyńską - dziennikarką pracującą w Radiu Lwów.

     Nie sposób pominąć spotkań promujących poezję, naszej słuchaczki Zofii Dydy. Ostatni tomik poezji „Kocham Cię Ziemio Ojczysta” poznaliśmy na początku tego roku akademickiego.
Te spotkania dostarczają wielu wzruszeń. „Jak dobrze, że jest ktoś taki, kto potrafi to piękno przelać na papier i podzielić się z nami zauroczeniem Ziemią Ojczystą, kto umocni w czytelniku wiarę w Boga i człowieka”... (Wanda Góra).
     Wielką popularność zyskały tzw. sesje wyjazdowe. Do najciekawszych należą spotkania w „Turówce” w Majdanie Górnym z aktorem Michałem Bajorem oraz poetą J. Pieniążkiem. Mile wspominamy zajęcia warsztatowe z aktorami Alicją Jachewicz i Stefanem Schmidtem. Takie spotkania mobilizują nas seniorów do pracy dla siebie i środowiska.
     Aspiracje edukacyjne słuchaczy mobilizują organizatorów do tworzenia lektoratów z języka angielskiego oraz kursu obsługi komputera. Zajęcia te odbyły się w poprzednim roku akademickim.

     Zajęcia w zespołach zainteresowań gromadzą mniejsze grupy osób bowiem są one tworzone wg ich zamiłowań oraz osobistych potrzeb.
Stopień aktywności seniorów w poszczególnych zespołach jest zróżnicowany w zależności od charakteru tych zajęć. Należy wspomnieć, iż zajęcia te aktywizują także organizatorów, do których należy m. in. przygotowanie harmonogramów, zabezpieczenie sal oraz czuwanie nad prawidłowym ich przebiegiem.
Do prężnie działających zespołów należą:
     Zespół dziennikarski: powstał równocześnie z utworzeniem UTW. Zajmuje się przygotowywaniem i wydawaniem gazetki „Tu i teraz”, która wydawana jest dwa razy w roku. Od dwóch lat zespół wydaje w formie broszurowej, zeszyty z cyklu „Ocalić od zapomnienia”, których opracowaniem zajmuje się także zespół dziennikarski. Do chwili obecnej wydano dwa tytuły w tym cyklu: „Przeszłość odległa lecz niezapomniana” oraz „Moja mała Ojczyzna”.
Jeden zawiera wspomnienia seniorów, z okresu wojny, ze zdarzeń, których sami byli świadkami. Natomiast wspomnienia z okresu dzieciństwa, tradycje, obrzędy zostały przedstawione w drugiej publikacji.
Zespół dziennikarski dba także o promocję Uniwersytetu Trzeciego Wieku w środowisku. Prowadzi stronę internetową UTW, utrzymuje kontakt z prasą lokalną -Rewizjami Tomaszowskimi i Tygodnikiem Tomaszowskim, w których ukazują się artykuły o naszej działalności. Kilka artykułów na ten temat ukazało się w „Niedzieli”.
Wywiady udzielono Radiu Zamość i Rewizjom Tomaszowskim.
     Zespół turystyczny powstał także z chwilą utworzenia UTW. Prowadzi ożywioną działalność organizując wycieczki turystyczno - krajoznawcze, zarówno krajowe jak i zagraniczne. Zwiedziliśmy już Kraków, Rzeszów, Gdańsk, Nałęczów, Kazimierz, a także Lwów, Wilno, Pragę, Wiedeń.
     Zespół wiedzy o sztuce dba o udział słuchaczy w kulturze. Dwa razy w roku jeździmy do teatru i operetki (Lublin, Kraków, Warszawa). Organizuje spotkania z ludźmi nauki i kultury, np. wspomniane wcześniej spotkania z aktorami, czy też zespołami ludowymi: „Od pieśni archaicznej do opracowań artystycznych” - zespół „Tomaszowiacy”.
     Chór Camerata - istnieje od końca 2006 roku. Początkowo był to zespół żeński. Od października 2007 roku liczbę uczestników powiększyły głosy męskie, które pięknie wkomponowały się w całość.
Chór odniósł już pierwszy sukces. Na VIII. Przeglądzie Twórczości Artystycznej Seniorów w Dęblinie (XII, 2007 r.) zdobył II miejsce. Nie mniejsze sukcesy odnoszą soliści tego chóru, zajmując II i III miejsce.
     Warto wspomnieć także o zajęciach sportowych z aerobiku i gier zespołowych.

     Kabaret „Aluzja” - rozpoczął swoją działalność dopiero w bieżącym roku akademickim. W oparciu o teksty własne, uczestnicy śpiewają i opowiadają o „doli i niedoli” nas staruszków.

     Na stałe do kalendarza działań UTW weszły spotkania z okazji świąt kościelnych i państwowych. Coraz większą popularnością cieszą się: Dzień Seniora i Dzień Kobiet. spotkania opłatkowe.
     Obchodzenie wszystkich świąt ma szczególny wymiar. To nie tylko degustacja wspólnie przygotowanych potraw i ciast, ale również programy artystyczne wystawiane przez słuchaczy.
Np. z okazji świąt Bożego Narodzenia: „Nic się nie stało, tylko Pan Jezus się narodził”. Z okazji Miesiąca Pamięci: „Przeszłość odległa lecz niezapomniana”. Z okazji zakończenia projektu: „Nam ta ziemia od innych droższa”, natomiast „Wspomnień czar” zakończy realizację bieżącego projektu w miesiącu maju.
Wszystkie programy artystyczne przygotowywane są wspólnie z młodzieżą.

Czym dla nas, słuchaczy i organizatorów, jest UTW?

– integruje z grupą rówieśniczą, poszerza zakres kontaktów społecznych,

– wzbogaca wiedzę, doskonali umiejętności praktyczne,

– rozbudza nowe zainteresowania,

– promuje zdrowy styl życia.

LUTW - filia Tomaszów Lubelski staje się także ośrodkiem kumulacji społecznej pamięci, gromadząc i opracowując wspomnienia, tworząc „archiwa życia codziennego”. Dzięki rozwojowi własnego wolontariatu - udziela pomocy potrzebującym, przede wszystkim własnym członkom, którzy takiej pomocy potrzebują.

Jadwiga Skawińska